با ایـن کـلاه فعالیـت مغـزتان را بیشتر کنید!

با ایـن کـلاه فعالیـت مغـزتان را بیشتر کنید!

ارسال کننده :	مدیر سایت
نویسنده / نویسندگان :	پانته‌آ مینویی
مترجم :
کلید واژه :	کلاه ـ مغز ـ تصویر ـ نورواسکای ـ امواج مغزی ـ آلفا ـ ساطع ـ متخصصان
چکیده :	آیا در مغز خود احساس فشار می‌کنید؟ فکرش را بکنید بتوانید با استفاده از یک هدفون عملکرد ذهنی خود را افزایش دهید؟ کریستین جرت ابزارهایی را که گفته می‌شود می‌توانند این کار را انجام دهند، مورد بررسی قرار می‌دهد...
منابع :

تصور کنید در حال خرید در یکی از خیابان‌های اصلی هستید، بعد از اینکه از عینک فروشی و داروخانه رد می‌شوید، به فروشگاه تحریک مغز، با وسایلی مانند هدبند و کلاه می‌رسید. این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا عملکرد ذهنی شما را افزایش داده یا خلق و خویتان را با دستکاری فعالیت مغز تغییر دهند. این کار به نظر بعید می‌رسد، اینطور نیست؟ در حقیقت چنین فناوری در حال حاضر وجود دارد و برای خرید در دسترس است، اما آیا واقعا چنین چیزی امکان دارد؟ آیا بی‌خطر است؟
یک شرکت آنلاین به نام Foc.us دستگاه تحریک مغز در رنگ‌های قرمز و مشکی با قیمت 179 پوند عرضه کرده است که به نظر می‌رسد می‌تواند عملکرد مغز را افزایش داده و باعث تحریک سریع‌تر سیناپس‌ها شود. 
در مرحله آزمایشی هدبندی به نام Halo وجود داشت، شرکت سرمایه‌گذار هالو واقع در سان فرانسیسکو مدعی است این دستگاه می‌تواند عملکرد شناختی مغز را از طریق نورومدولاسیون عصبی (یعنی تعدیل و مداخله در سیستم‌های مغزی) افزایش دهد. ضمنا برنامه Boost از دستگاه نورواسکای قابل استفاده بر روی هدست متحرک مایندویو (موجود در سایت آمازون) است، تا فرکانس نوسانات الکتریکی در مغز را فزایش دهد، این برنامه هم‌چنین حافظه کوتاه مدت، تمرکز و هوشیاری را تقویت می‌کند.

این دستگاه‌ها چگونه کار می‌کنند؟
دستگاه‌های شرکت Foc.us و Halo از تحریک الکتریکی ضعیف برای افزایش یا کاهش فعالیت عصبی در مغز، نزدیک جایی که الکترودها روی سر متصل شده است، استفاده می‌کنند. این کار تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال (tDCS)1 نامیده می‌شود. 
ادعاهای شرکت‌های فروشنده این دستگاه‌ها کمی‌ مبهم است. این شرکت‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری مغز و بالا بردن عملکرد ذهنی اشاره می‌کنند. شاید این ادعا‌ها سوء‌استفاده از علم عصب‌شناسی برای افزایش فروش تلقی شود، اما نتایج بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال با بهبود عملکرد ذهنی در افراد سالم مرتبط است، و ماهیت دقیق آن با توجه به جایی که تحریک اعمال می‌شود متغیر است.
محققان معتقدند تحریک مغز با تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال می‌تواند موجب تقویت حافظه، یادگیری زبان، حل مشکلات، پردازش فضایی ـ بصری (مانند توانایی تشخیص نشانه‌ها روی صفحه نمایش رایانه) و حتی برخی از توانایی‌های اجتماعی شود. با این حال منتقدان می‌گویند برخی از این تحقیقات برای مشاهده اثرات دارونما به صورت کنترل شده انجام گرفته است.
هدست و برنامه نورواسکای بر پایه فناوری‌های متفاوتی ساخته شده‌اند. چنین دستگاه‌هایی امواج فعالیت‌های الکتریکی که از مغز ساطع می‌شود را ذخیره می‌کنند. سپس این اطلاعات را همراه با صداها و تصاویر خاصی به مغز باز می‌گردانند. هدف از این کار این است که پس از آن می‌توانید فرکانس امواج مغزی را کنترل کنید و خصوصا میزان امواجی که در محدوده به اصطلاح آلفا تولید می‌کنید را افزایش دهید. (8 تا 10 هرتز).
نورواسکای ادعا می‌کند افزایش امواج مغزی آلفا با مجموعه‌ای از فواید شناختی به ویژه تقویت حافظه کوتاه مدت همراه است. شواهد این موضوع بسیار بحث‌برانگیز است. بسیاری از تحقیقاتی که کاملا تصادفی و با استفاده از دارونما انجام شده است، در اثبات فواید افزایش امواج آلفا نا‌موفق بوده است. منتقدان می‌گویند استفاده از چنین دستگاه‌هایی مانند تمدد اعصاب به کمک فناوری است.
با توجه به بازخورد دستگاه نورواسکای تنها چیزهایی که در معرض خطر هستند احتمالا کیف پول و برنامه‌ریزی‌های شما است. جالب اینجا است که کار ساده‌ای مانند بستن چشم‌ها موجب افزایش امواج مغزی در محدوده آلفا می‌شود، بنابراین کار خطرناکی نیست.
وضعیت برای تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال و دستگاه‌هایی مانند هدستِ Foc.us پیچیده‌تر است. با وجود اینکه هیچ مورد ثبت شده‌ای از عوارض جانبی جدی در بیش از 100 مطالعه گزارش نشده است، اما متخصصان در رابطه با خطرات احتمالی استفاده از این فناوری هشدارهایی داده‌اند. یکی از این موارد این است که میزان مناسب الکتریسیته برای هر فردی متفاوت است. وقتی از دستگاهی در خانه استفاده می‌کنید، هیچ راهی وجود ندارد که بدانید چه مقدار برق لازم است. حتی حجم موی سر در تعیین مقدار الکتریسیته تاثیرگذار است. نکته دیگر این است که تاثیرات بلند مدت این دستگاه مشخص نیست. علاوه بر خطر بروز سردرد و سوختگی پوست سر، دست کم در دو مطالعه مشخص شده است با افزایش قدرت ذهنی و هوشیاری در یک زمینه، عملکرد ذهنی در زمینه دیگری صدمه می‌بیند.
بر اساس این احتمالات متخصصان بیشتر احتیاط می‌کنند. دکتر نیک دیویس عصب‌شناس در دانشگاه سوانسی، مقاله‌ای منتشر کرده که در آن گفته، تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال نباید به عنوان یک فناوری غیرتهاجمی ‌در نظر گرفته شود. دکتر دیویس و همکارانش در این مقاله می‌نویسند، "هر روشی که به‌طور مستقیم روی بافت مغز تاثیرگذار باشد تا چنان اثر قوی، شدید و طولانی مدتی ایجاد کند باید مانند روش جراحی تلقی شود."
دیگر متخصصان خطرات تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال را به خطرات احتمالی ناشی از مصرف داروها تشبیه کرده‌اند. پروفسور ماروم بیکسن از دانشگاه شهری نیویورک می‌گوید تاثیر تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال می‌تواند به‌اندازه تداخل ناشی از ترکیبات شیمیایی داروها خطرناک باشد. 
دیگر نگرانی‌هایی که وجود دارد بیشتر مربوط به مسائل اخلاقی است. آیا با استفاده از دستگاه تحریک مغز برای تغییر و اصلاح مهارت‌های اجتماعی، هویت و شخصیت خود را تغییر می‌دهید؟ اگر بتوانیم از این ابزارها برای اصلاح اخلاق و رفتار با میل و اراده خود استفاده کنیم، آیا انگیزه‌مان برای مبارزه با بی‌عدالتی را از دست می‌دهیم؟
در نهایت برخی مسئله تحریک ناخواسته مغز را مطرح کرده‌اند. تصمیم‌گیری برای تقویت عملکرد مغز مسئله‌ای جدا است، اما چه اتفاقی می‌افتد اگر به تدریج این مداخله در عملکرد مغز باعث سوء‌استفاده از مجرمان شده تا رفتارهای غیر‌اخلاقی آنها را اصلاح کنند؟ یا به اجبار برای دانش‌آموزانی که در مدرسه مشکل دارند مورد استفاده قرار گیرد؟

دیگر فناوری‌ها
وقتی صحبت از کلاه‌های فکر واقعی می‌شود، تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال و نوروفیدبک2 بر پایه امواج آلفا، تنها روش‌های موجود نیستند. یکی دیگر از فناوری‌های نویدبخش، تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)3 است، که در آن از یک میدان مغناطیسی برای تغییر عملکرد عصبی استفاده می‌شود. اگرچه تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال گران‌تر و حمل‌و‌نقل آن مشکل‌تر است، اما این روش هم مانند تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال اثرات مثبتی دارد، خصوصا به عنوان یک درمان بالقوه برای افسردگی و دردهای مزمن. حتی نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال می‌تواند نبوغ خارق‌العاده و استعدادهای نهفته در هر فردی را آشکار سازد، مانند توانایی شمارش تعداد زیادی شیء در یک لحظه.
گروه مشاوره سلامت انگلستان، نایس، می‌گوید در حال حاضر باید از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال فقط برای انجام تحقیق در زمینه افسردگی و نه به عنوان ابزار بالینی استفاده کرد. موسسه نایس در رابطه با کنترل درد‌ها می‌گوید، تاثیر این روش نسبتا کم است و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. اما این مسئله مانع عرضه یک دستگاه دستی تجاری به بازار نشده است.
سیستم SpringTMS توسط شرکت کالیفرنیایی eNeura ساخته شده، و به عنوان تنها درمان غیردارویی شناخته شده است که به صورت بالینی ثابت شده برای کاهش یا جلوگیری از میگرن به محض بروز اولین نشانه‌های درد موثر است. در وب‌سایت این شرکت نوشته شده که در ایالات متحده این دستگاه تنها برای اهداف تحقیقاتی مجوز دارد.
یک کلاه فکر دیگر نیز وجود دارد که ارزش عنوان کردن را دارد. اگرچه این دستگاه در بسیاری موارد مورد تمسخر قرار گرفته است، اما مایکل پرسینگر عصب‌شناسی که آن را ساخته است می‌گوید، دستگاه او به نام God Helmet می‌تواند به مصرف‌کنندگان آن برای متحد شدن با خدا کمک کند. این دستگاه همانند تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال میدان‌های مغناطیسی را به درون مغز منتقل می‌کند، اما بسیار ضعیف‌تر از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال است و نوع آن نیز متفاوت است. در واقع روان‌شناسی به نام کریگ این ـ استاکدیل می‌گوید آهن‌ربای روی در یخچال پنج هزار بار قوی‌تر از God Helmet است. تعجبی ندارد که یافته‌های یک تحقیق توسط محققان سوئدی نشان می‌دهد دستگاهی مشابه اختراع پرسینگر نمی‌تواند به مصرف‌کنندگان آن در افزایش تجارب مذهبی کمک کند. در پاسخ به این اظهارات پرسینگر می‌گوید معلوم است دستگاه سوئدی به خوبی کار نمی‌کند.

با احتیاط پیش بروید
اگرچه نسخه تجاری دستگاه‌های تحریک مغز کمی ‌زودتر از انتظار وارد بازار شده است، اما گسترده‌تر شدن استفاده از این دستگاه‌ها در سال‌های آینده مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر است. با نگاهی به آینده می‌توان حدس زد که این دستگاه‌ها هم کاربرد بالینی خواهند داشت و هم به عنوان محصولاتی برای ارتقا سبک زندگی و عملکرد مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
در زمینه بالینی محققان مشغول انجام آزمایش‌های کنترل شده و کامل‌تری هستند تا مشخص شود کدام یک از کاربردهای این دستگاه‌ها واقعا موثر است و چطور می‌توان این فناوری را به بهترین شکل با خیال راحت مورد استفاده قرار داد. اگرچه وقتی صحبت از تحریک مغز در ورزش و تحصیل، در خانه و محل کار می‌شود، چشم‌انداز آن غیر‌قابل پیش‌بینی‌تر است. بدون شک جنجال‌های تجاری بیشتری در مورد مزایای استفاده از این فناوری وجود خواهد داشت و نظارت بر چگونگی انتخاب افراد برای استفاده از آن مشکل خواهد بود. 
فرقی نمی‌کند این دستگاه‌ها به عنوان ابزاری بالینی استفاده شوند یا برای افزایش رفتار‌های سالم مورد استفاده قرار گیرند، در هر صورت نباید فراموش کرد که بعید است تاثیر دستگاه‌های تحریک مغزی که امروزه یا در آینده وجود دارند سریع باشد. بهتر است پیشرفتی که در نتیجه ساخت این‌گونه دستگاه‌ها حاصل می‌شود را در نظر گرفت و برای تلاش‌هایمان چه در زمینه تمرین‌های ورزشی، چه در زمینه پیدا کردن درمان بیماری‌ها انگیزه پیدا کنیم.

پی‌نوشت: 
1- tDCS: transcranial Direct Current Stimulation
ترانس کرانیال به معنای درون جمجمه‌ای یا از درون مغز است 
2ـ نوروفیدبک یا بازخورد عصبی آموزش مستقیم مغز است. با استفاده از نوروفیدبک می‌توان از چگونگی عملکرد مغز آگاهی پیدا کرد و سپس عملکرد مغز را تنظیم کرد.
3-TMS: Transcranial Magnetic Stimulation

دستگاه تحریک مغز دست‌ساز
برخی از علاقه‌مندان به چگونگی عملکرد مغز دست به کار شده و خودشان دستگاه‌های تحریک مغز می‌سازند. اما آیا این دستگاه‌ها بی‌خطر هستند؟
ساخت یک دستگاه تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال کار چندان پیچیده‌ای نیست، و ویدیو‌های زیادی در اینترنت وجود دارد که نحوه ساخت آن را نشان می‌دهد. جالب اینجا است که انجمنی از علاقه‌مندان به دستگاه‌های تحریک مغز دست‌ساز تشکیل شده است.‌
برای مثال یک وب‌سایت آنلاین با بیش از 6600 عضو وجود دارد که نکات و مقالات مختلف در رابطه با فناوری را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. یکی از این مقالات در مورد foc.us ابراز نگرانی کرده و می‌گوید، این هدست‌ها برای مدتی مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.
 یکی از دلایلی که این دستگاه‌ها علاقه‌مندان زیادی دارد این است که خبرهای رسانه‌ها در مورد آن غرض ورزانه است. بعد از تجزیه و تحلیل پوشش خبری ترانس کرانیال از سال 2006، گروهی از عصب‌شناسان کانادایی دریافتند در بیشتر خبر‌ها بدون در نظر گرفتن زیان‌های تحریک مغز روی تاثیرات مثبت آن تمرکز شده است. این گروه انتشار گزارش‌های صحیح در مورد دستگاه‌های تحریک مغز را ضروری می‌دانند. در حقیقت متخصصان هشدار می‌دهند تحقیقاتی که در زمینه تحریک مغز انجام شده کامل نیست و اثرات استفاده از آن در دراز مدت هنوز مشخص نیست.